Tiếp cận Ngài Mahāsi cho người mới: Minh triết trong từng nhịp sống.

Lúc những hành giả sơ cơ làm quen với thiền định, câu hỏi thường gặp nhất là: “Làm thế nào để thực hành thiền một cách chuẩn xác?” Trong các Ngài Mahasi bài giảng, Bậc Thầy không sử dụng các lý thuyết trừu tượng để giải đáp, mà bằng một chỉ dẫn rất đời thường: cần ghi nhận rõ rệt mọi diễn biến của thân tâm tại thời điểm hiện tại.

Dưới góc nhìn của phương pháp Ngài Mahasi cho người mới, thiền định không nhằm mục đích truy cầu cảm giác bình an hay sự im lìm đặc biệt. Cốt lõi của thiền chính là sự thấu thị minh bạch. Khi thân chuyển động, biết có chuyển động. Khi tâm trí vận hành ý tưởng, hãy tỉnh thức về điều đó. Khi có khó chịu, biết khó chịu. Sự tỉnh giác này là yếu tố căn bản để hình thành tuệ giác.

Trong chỉ dẫn cho người sơ cơ, Ngài Mahāsi hằng ưu tiên những điều cơ bản nhất. Chuyển động của hơi thở thông qua sự phồng xẹp của cơ bụng, được chọn làm đối tượng chính vì nó luôn hiện diện và dễ nhận biết. Khi hành giả biết rõ “phồng, xẹp” một cách liên tục, tâm trí sẽ từng bước giảm thiểu sự xao nhãng và đạt đến độ minh mẫn cao hơn. Nếu tâm phóng đi, chỉ cần ghi nhận “nghĩ” rồi quay về. Tránh việc tự phán xét bản thân hay sa đà vào việc mổ xẻ vấn đề.

Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, Ngài luôn lưu ý rằng giá trị không nằm ở số giờ tọa thiền dài ngắn, mà là chánh niệm có mặt được bao nhiêu. Chỉ cần vài phút thực hành đúng, còn hơn nhiều giờ nhưng thiếu sự tỉnh giác. Chính vì thế, hành giả sơ cơ không cần thiết phải gượng ép một cách cực đoan, mà cần xây dựng sự đều đặn và bền bỉ.

Khía cạnh đặc sắc của phương pháp Ngài Mahasi cho người mới chính là việc hành thiền không chỉ bó hẹp ở việc tọa thiền. Khi đi, biết đang đi; khi đứng, biết đang đứng; khi nằm, biết đang nằm. Ngay cả trong sinh hoạt hằng ngày như ăn cơm, rửa chén, hay nói chuyện, miễn là duy trì được tỉnh thức, đó vẫn được tính là tu tập. Nhờ vậy, người hành read more giả dần học cách sống tỉnh thức giữa đời thường.

Khi thực hành đúng theo lời dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, hành giả sơ cơ sẽ dần nhận ra một chân lý cốt lõi: vạn pháp đều có sự sinh khởi và hoại diệt. Cảm thọ, tư tưởng và cảm xúc đều mang bản chất mong manh, không bền vững. Tuệ giác này không phát sinh qua việc phân tích mà qua sự cảm nhận trực diện. Chính nó làm giảm bớt sự dính mắc và phản ứng quen thuộc của tâm.

Đối với người mới khởi sự, hướng đi của Ngài Mahasi cho người mới là một giải pháp thực hành bảo đảm và chân chính. Chẳng cần niềm tin mù quáng hay sự mong cầu thái quá về kết quả. Hãy cứ hành trì chuẩn xác, ghi nhận kiên trì và để tuệ năng tự phát triển một cách tự nhiên. Đây chính là tôn chỉ tối thượng trong các lời dạy mộc mạc nhưng thâm thúy của Ngài Mahāsi.